Ev Eksenli Çalışma Bağlamında Evin ve Boş Zamanın Değişen Anlamları: Kayseri/Kocasinan Örneği Üzerinden Bir Değerlendirme

Abstract

Kapitalizmin neo liberal evresinde iş bölümünün dünya ölçeğinde yeniden yapılanmasıyla birlikte üretim süreci parçalanarak üretimin farklı bölümleri emek maliyetlerini minimize edecek ve kar oranlarını en çoklaştıracak biçimde mekânsal olarak kaydırılmıştır. Ev eksenli çalışma bu sürece en zayıf halka olarak en alttan entegre edilmiştir. Bu işin ev ve bakım işleriyle birlikte evde yürütülmesi ve kadınlarca yapılması, yapılan işi ve kadının emeğinin ürünlerini değersizleştirmekte hem işverenler hem de çalışanların onu hane gelirine katkı niteliğinde bir boş zaman aktivitesi olarak görmelerine yol açmaktadır. Bu çalışmanın amacı evin ve boş zamanın tarihsel ve sınıfsal olarak değişen anlamlarını ev eksenli çalışan kadınlar üzerinden analiz etmektir. Çalışmanın ampirik bölümünde Kayseri’nin merkez ilçelerinden Kocasinan’ın yoksul mahallelerinde Mayıs 2021’de yapılan geniş kapsamlı bir saha araştırmasının konuyla ilgili verilerinden yararlanılmıştır. Saha araştırmasında nitel araştırma yöntemi ve derinlemesine mülakat tekniği kullanılmıştır. Saha çalışmasının bulguları ev eksenli çalışmanın, halihazırda var olan ve pandeminin de etkisiyle derinleşen krizin arttırdığı yoksullaşmayı aşmaya/hafifletmeye çalışan kadınlarca yapılan, uzun saatler ve yoğun çalışma temposu gerektiren bir iş olduğunu ve bu işi yapan kadınların bazen geçim yükünü hanedeki erkek bireylerle paylaştıklarını bazen de evin ana gelir getireni olduklarını göstermiştir. Dolayısıyla, çalışmada ev eksenli çalışmanın hane bütçesine katkı amacıyla yapılan bir boş zaman aktivitesi değil, patriarkal kapitalizmin başka bir seçenek bırakmaması sonucu, yoksul kadınların buldukları bir ayakta kalma stratejisi olduğu iddia edilmektedir.

In the neo-liberal phase of capitalism, production process has been fragmented in the framework of the restructuring of the division of labour on a world scale, and different parts of production have been shifted spatially to minimize labour costs and maximize profit rates. Home-based work is integrated into this process from the bottom as the weakest link. The fact that this work is carried out at home together with house and care work by women devalues it as a work and the products of women’s labour. This causes both employers and workers themselves to treat it as a leisure activity that contributes to household income. The aim of this study is to analyze changing meanings of home and leisure historically and according to social classes through home-based women workers. In the empirical part of the study, the related data of the comprehensive field study conducted in May 2021 in the poor neighbourhoods of Kocasinan, one of the central districts of Kayseri, are used. Qualitative research method and in-depth interview technique are used in the field study. The findings of the field study indicate that home-based work is a job that requires long hours and intense work pace. The women who do this work try to overcome/alleviate the impoverishment increased by the already existing crisis which is deepening by the effects of the pandemic, and that they sometimes share the livelihood of the household with the male members or sometimes they are the main income earners. Therefore, it is claimed in the study that home-based work is neither a leisure time activity nor a contribution to the household budget, but a survival strategy that poor women find as a result of patriarchal capitalism leaving no other choice.