Toplumsal Kontrol Mekanizması Olarak Emeğin Denetimi: Taylorizmden İdeolojik Denetime

Abstract

Emek denetimi kapitalist üretim biçiminin vazgeçilmez en önemli unsurudur. Artı değerin ve kârın elde edilmesi ve bunun korunması için denetim mutlak şekilde sağlanmalıdır. Sermaye tarih boyunca emeği kontrol etmek için farklı metotlar denemiştir. Bu metotların oluşumunu sağlayan en önemli unsur ise sermayenin emeğe ve özellikle de organize olmuş emeğe olan mutlak bağımlılığından kurtulma isteğidir. Sermaye kapitalist örgütlenmenin ilk dönemlerinde emekgücünü bedensel olarak denetime almak isterken, günümüzde hem beden hemde zihni denetime almak istemektedir. Bedenin denetime alınması pratik uygulamalarda Taylorizm ve Fordizm ile karşılık bulurken zihnin ve bedenin denetimi ise ideolojik denetim olarak karşılık bulmuştur. Bu çalışmanın amacı emek süreçlerinin geçirmiş olduğu evreleri ve kapitalist yapıda emek denetiminin nasıl bir toplumsal denetim mekanizması oluşturduğunu göstermektir. Bu bağlamda kurgulanan makale, teorik yaklaşım çerçevesinde kurgulanan bir literatür çalışmasıdır. Tarihsel olarak emeğin geçirdiği süreçler incelendiğinde, son aşamada emek gücü ideolojik denetim mekanizmaları aracılığıyla sadece bedensel olarak değil zihinsel olarak da sömürüye maruz kaldığı anlaşılmış ve gösterilmeye çalışılmıştır. Tüm bunların ışığında bu makale, emeğin denetiminin aslında toplumsal ilişkilerin denetiminden azade bir durum olmadığı fikrine üzerine kurgulanmıştır.

Labor control is the most indispensable element of the capitalist mode of production. The control must be absolutely ensured in order to obtain and maintain surplus value and profit. Capital has tried different methods to control labor throughout history. The most important factor in the formation of these control methods is the desire to get free from labor, and especially its absolute dependence on labor. While capital wanted to physically control the labor force in the early periods of capitalist organization, it now wants to control both the body and mind. The control of the body in the practical application has been called Taylorism and Fordism, both the control of the mind and body have have been called ideological control. The aim of this study is to show spheres of the labor processes and how the control of labor in capitalist structure constitutes a social control mechanism. In this context, the article is a literature study based on a theoretical approach. Historically, when the processes of labor are examined, it is understood that labor power is subjected to exploitation not only physically but mentally through ideological control mechanisms in the last stage. In the light of all this, this article is based on the idea that control of labor is not a matter of control of social relations