I. Dünya Savaşı Başlarında Osmanlı Basınında Rusya Müslümanları

Abstract

I. Dünya Savaşı’nda sansür yoluyla denetim altına alınan basın yayın organları, savaşan ülkelerin propaganda araçları hâline getirilmiştir. Osmanlı gazeteleri de bu bağlamda kendi devletlerinin siyasî ve askerî amaçları kapsamında faaliyet göstermiş, kamuoyunu bu doğrultuda etkilemeye çalışmıştır. Osmanlı Devleti’nin, savaşın ilk günlerinden itibaren Rusya Müslümanlarını ayaklandırma çabaları, Rusya Müslümanlarını, özellikle de Kafkas halklarını Osmanlı basınının ilgi odağı hâline getirmiştir. Ancak Sarıkamış yenilgisinden sonra bu tür ayaklandırma girişimlerinin başarı şansı kalmadığı görülünce yaklaşık üç ay süren yoğun ilgi yerini derin bir sessizliğe bırakmıştır. Bu çalışma, Osmanlı Devleti’nin Rusya Müslümanlarına yönelik söz konusu plan, proje ve uygulamalarını dönemin belli başlı basın organları üzerinden okuyarak analiz etmeyi amaçlamaktadır.

The media in the run up to World War I was censored and utilized for state propaganda. The Ottoman press functioned to serve the interest of the state, which revolved around influencing public opinion. The Ottoman State tried to encourage Russian Muslims to rebel against the Russian state. Russian Muslims, especially the peoples in the Caucasus have become the focus of attention for the Ottoman Press. After the defeat of Sarikamis, the press realized the futility of their efforts to stir a rebellion. After three months of intense coverage of the topic, there was a sudden and profound silence. This study aims to examine the Ottoman plans, projects and administrative practices regarding Russian Muslims by focusing on the main Ottoman press outlets.