Dağlık Kılıkıa’daki Geç Antik Dönem Kırsal Yerleşimlerinde Kiliselerin Rolü: Seyranlık-Bağlıalan Örneği

Abstract

Mersin-Silifke’deki Seyranlık köyü Bağlıalan mevkiinde yer alan çiftlik yerleşimi 3.-4.yüzyıla aittir. Yerleşim dağlık alanda tarımsal üretim yapılabilecek küçük düzlüklere hâkim bir konumdaki yamaca kurulmuştur. Kompleks çiftlikte, çiftlik evi, konutlar, depolar, chamasorium tipi mezarlar ve üretim donanımları bulunmaktadır. Çiftliğin güneybatısında yer alan avlulu ve üç nefli bazilikal planlı kilise 5.yüzyıl ikinci yarısı-6. yüzyıl arasına tarihlidir. Büyük kesme taştan yapılan kilisenin doğu, batı ve güney duvarı kısmen günümüze ulaşmıştır. Narteks kuzey duvarı ise temel seviyesinde yıkılmıştır. Naosta nef ayrımı ortada sütun ve bunun kuzey ve güneyine bitişik yerleştirilen ayaklarla oluşturulan üçlü destek sistemiyle sağlanmıştır. Güney arkad sırası yıkılmış, kuzey arkad sırası günümüze ulaşmıştır. İki ayak arasındaki sütunların başlıklarının yüzlerinde madalyon içinde haç, köşelerinde ise koç başları yer alır. Kompleks çiftliğin üretime dayalı ekonomik gücünün ve yaşayanlarının dindarlık sembolü kilise, yerleşimle birlikte 7. yüzyıl içinde işlevini yitirmiş, kuzey yan odasındaki duvar resimlerinden anlaşıldığı kadarıyla da 10. yüzyıl ikinci yarısı-13.yüzyıl ilk yarısı arasında tekrar kullanılmıştır. Toprak feodalizminin yönetim sistemi olarak benimsendiği Kilikia ve Isauria bölgesinde tarımsal üretimin kontrolü Hellenistik dönemden Bizans döneminin sonuna kadar gelenek olduğu üzere tapınaklar, kuleler, çiftlikler, köyler ve kiliseler tarafından sağlanmıştır. Geç Antik dönemin yönetim ve dinsel merkezi Seleukeia ad Calycadnum kentine bağlı Seyranlık- Bağlıalan yerleşimi bu geleneğin Dağlık Kilikia’daki önemli örneklerinden biridir.

The farmstead located in Bağlıalan in Seyranlık Village, Mersin-Silifke and belonged to the 3rd-4th century A.D. was built on a hill dominating small plains where agricultural production could be carried out on a mountainous area. The farmstead included a farm house, residences, storehouses, chamasoriums and production equipment. The church dated between the second half of the 5th century and 6th century with a courtyard and a three nave basilical plan was located to the southwest of the farm. The church is made of large stones. The south, east and west wall of the church is partially. The north wall of the narthex collapsed in the foundation. Naos is divided into ships by a triple support system consisting of the columns in the middle and the piers in the north and south. The southern row of sheets was destroyed and the northern row of sheets survived. On the sides of the pillars between the two pillars there are crosses in the medallion and ram heads in the corners. The church which is the symbol of economic power of the farm complex depending on production and the religion of the inhabitants lost its function within the 7th century A.D. with the settlement and as understood from the mural paintings on the northern side chamber, it was used again between the second half of the 10th century A.D. and the first half of the 13th century A.D. The control of the agricultural production in Cilicia-Isauria Region where feudal land tenure was adopted as an administrative system was maintained by sanctuaries, towers, farms, villages, and churches from the Hellenistic Period to the Byzantine Period as a tradition. Seyranlık-Bağlıalan settlement belonging to Seleukeia ad Calycadnum, an administrative and religious centre of the late antiquity, is one of the important examples of this tradition in Mountainous Cilicia.