Bir İstila Bir Dönüşüm: Moğol İstilasının Kuman/Kıpçaklara Etkisi

Abstract

Moğollar ve Kuman/Kıpçaklar...Her ikisi de yaşadıkları döneme damga vurmuş, sahip oldukları konar-göçer kültür ile yerleşik toplumların hayatında derin izler bırakmış iki halktır. Bilindiği üzere Kuman/Kıpçakların siyasî hayatı Moğol istilası nedeni ile sonlanmıştır. İlk bakışta bir felaket olarak değerlendirilebilecek söz konusu istila hareketi aslında diğer tüm halklar için olduğu gibi Kuman/Kıpçaklar için de tam bir dönüm noktasıdır. Kuman/Kıpçak birliği şeklinde var olan siyasi etkinliği sona erdirmiş ya da sahip olunan verimli arazilerin ve ticari kazanç açısından çok faydalı coğrafi sahaların elden çıkmasına neden olmuş olması istilanın bir boyutu iken; Kuman/Kıpçakların özellikle Bulgar ve Macar sahasında oldukça etkin bir rol oynamaları sonucunu beraberinde getirmiş olması ve söz konusu devletlerin hayatında askerî ve hatta idarî önemli görevler almalarını sağlaması diğer bir boyutudur. Bu noktada Moğolların XIII. yüzyılda gerçekleşen hareketi Kuman/Kıpçak tarihinin yön değiştirmesine vesile olan bir hareket olarak algılanmalıdır

Mongols and Cuman/Kypchaks…Both of them are folks that made an impact on their era, and left a mark on the people through their nomad culture. As is known, Cuman/Kypchaks political life ended because of Mongol invasion. İn fact, said invasion movement that can be considered as a disaster at first sight, is a turning point for Cuman/Kypchaks like any other community. While ending the Cuman/Kypchak political association or causing loss of geographical land with fertile lands and high trading profits is one dimension of the invasion, causing Cuman/Kypchaks playing a big role especially in Bulgarian and Hungarian land and even taking a charge in military and governing positions of these countries is another dimension. İn this aspect, Mongol invasion in XIII. century is not to be considered as an end to Cuman/Kypchak history, but a rather turning point