Tüketici Hukuku Çerçevesinde Reklam Denetiminde Yasal Sınırlar ve Gelişmeler

Abstract

Serbest piyasa ekonomisine sahip ülkelerde işletmelerin ticarî faaliyetlerini sürdürmesinde önemli bir fonksiyona sahip olan reklamlar, bir yandan da planlı ekonomilerde bireylerin ihtiyaç duydukları ürünlerin neler olduğunun tespitinde büyük rol oynamaktadır. Reklamların özellikle tüketiciler üzerinde yarattığı etki dikkate alınarak reklamların denetiminin öneminin arttığını ve hatta bu çerçevede 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 65. maddesi ile toplanması öngörülen Reklam Konseyi gibi yeni bir kurumun ihdas edildiğini de görmekteyiz. Aynı şekilde reklam veren, reklam ajansları, mecra kuruluşları ve reklamcılık ile ilgili tüm kişi ve kurumlar ile ticarî uygulamada bulunanların uyması gereken ilkeleri ve inceleme esaslarını belirlemek üzere 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un ilgili hükümlerine dayanılarak çıkarılan “Ticarî Reklam ve Haksız Ticarî Uygulamalar Yönetmeliği” 10 Ocak 2015 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe girmiş olup, bu tarihten önce yürürlükte olan “Ticarî Reklam ve İlanlara İlişkin İlkeler ve Uygulama Esaslarına Dair Yönetmelik”i yürürlükten kaldırmıştır. Aynı şekilde 02.11.2011 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak aynı tarihte yürürlüğe giren Yayın Hizmeti Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik de yürürlüğe girdiği tarihten itibaren Radyo ve Televizyon Yayınlarının Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmelik’i yürürlükten kaldırmıştır. Biz de bu çalışma ile söz konusu yasal gelişmelerin, reklam verenler ile tüketicilerin karşılıklı çatışan menfaatleri arasındaki dengeyi korumaya elverişli olup olmadıklarını ve sınırları emredici hükümler ile tespit edilmiş olan etik standartlara uygunluğun sağlanıp sağlanmadığı meselelerini denetim organlarının verdiği kararlar ışığında incelenmeyi amaç edindik.

In countries with a free market economy, advertising that have an important function in maintaining the commercial activities of enterprises plays an important role in determining the products that individuals need in planned economies. We also see that the importance of advertising control has been increased by taking into account the impact of the advertisements on the consumers, and even within this framework a new institution such as the Advertising Council have been created, which is expected to be convened with Article 65 of the Law No. 6502 on Consumer Protection. Similarly, in order to determine the principles and review principles that should be complied with by advertisers, advertising agencies, media agencies and all persons and institutions related to advertising and those in commercial practice "Commercial Advertising and Unfair Commercial Practices Directive" based on the relevant provisions of the Law on the Protection of Consumers, No. 6502, published January 10, 2015 the Official Gazette entered into force on the same date and has abolished the Directive on the Principles and Implementation Principles for Commercial Advertising and Publicity. In the same way, the Regulation on the Procedures and Principles of Broadcasting Service, which was published in the Official Gazette dated 02.11.2011 and entered into force on the same date, repealed the Regulation on the Principles and Procedures of Radio and Television Broadcasts from the date of entry into force In this study, we aimed to examine whether these legal developments are suitable to protect the balance between the conflicting interests of advertisers and consumers and whether the compliance with the ethical standards determined by the mandatory provisions is ensured in the light of the decisions of the supervisory bodies.