Muğla’da Alevi-Tahtacı Kültürü

Abstract

Tahtacılık bir mesleğin adıdır ve Muğla Tahtacıları Muğla'nın iki ilçesinin iki mahallesinde ve on köyünde yaşamaktadırlar. Makalenin amacı, Muğla Tahtacı kültürünü genel olarak tanımak ve bu kültürün felsefesini anlamaktır. Tahtacı kültürü ile Alevi kültürü arasında benzeşen ve ayrışan yönler bulunmaktadır. Tahtacılığın meslekî, hukukî, dinî ve mitolojik boyutları vardır. Bu makalede Tahtacılık çerçevesinde daha önce yapılmış çalışmalar değerlendirilmiş, ayrıca yapmış olduğumuz derlemelerden yararlanılmıştır. Alan araştırmalarında görüşme tekniği kullanılmış, Tahtacı kültürü mukayese, bağlam ve tarihî olmak üzere eklektik yöntemle ele alınmıştır. Geleneğin tarihi yapısı ile günümüzdeki dokusu arasındaki süreç izlenmiştir. Alevi-Tahtacı kültürü çok eski inançları içinde barındırır. Tahtacı Aleviliğini Alevilerden ayıran temel özelliği, bağlı olduğu "Yanyatır Ocağı"nın Hacı Bektaş-ı Veli'ye bağlanmayıp İslam öncesi döneme, Şit Peygambere kadar götürülmesidir. Alevi-Tahtacı kültürü tarihte olduğunun tersine, içe kapalı yapısını aşmıştır. Alevi-Tahtacı kültürünü Sünni kültürden ayıran temel farklılık, sözlü kaynakları referans almasıdır; benzer yönleri ise halk Müslümanlığı bağlamında İslam öncesinden taşınan ortak dokularıdır. Tahtacılar adını tahtacılık mesleğinden alır. Tahtacılık yörenin tahta ihtiyacını gidermek adına marangozluktan farklı bir iştir. Tahtacı inancı Alevi kültürünün bir parçasıdır. Ayinlerde yaş haddine göre de ayinler yapılır. Elma ve bade bu ayinlerin birer parçası durumundadır. Alevi kültüründe iç hukuk söz konusudur. Yapılan aykırı davranışlar söz konusu olunca, toplum adına ceza verilir. Cezalar alenidir ve bütün toplum verilen cezaları uygular. Alevi kültürünün tarihi ve inanç dokusu mitolojik temellere dayanır. Bu kutsal anlatılar, her kuşakta yinelenerek güncelleştirilir

Tahtacılık is a name of a profession and they live in two quarters of two towns and ten villages in Muğla. The purpose of the article is to learn generally about Tahtacı culture in Muğla and understand the philosophy of this culture. There are both similarities and differences between the Tahtacı culture and the Alevi (Alaouite) culture. Tahtacılık have dimensions, professional, religious and mythological aspects. The studies conducted previously within the framework of Tahtacılık were evaluated and the collected works which we had were benefited from. Interviews were used in field studies and the Tahtacı culture was covered by eclectic method in terms of comparison, context and history. The process between the culture’s historical structure and its present structure was observed. The (Alaouite)Alevi-Tahtacı culture hosts many old beliefs. The distinctive feature which separates Tahtacı Alaouite sect from the Alaouite is their devotion to “Yanyatır Ocağı” which was not related to Bektaş-ı Veli but brought back Şit Prophet, before the Islamic period. Unlike what happened in the history, the (Alaouite) Alevi-Tahtacı culture went beyond its close inner structure. The basic feature which separates the (Alaouite) Alevi-Tahtacı culture from Sunni culture is that they take the oral sources as reference. They have also similarities in terms of public Islamism which is their common structure coming from before the Islamic period. Name of Tahtacı takes its name from job of the people who make wood work. Wood working different from carpenters. The belief of Tahtacı is a part of Alevi culture. In the ceremonies the rituals are held according to age hierarchy. The apple and sacred wine are the part of these rituals. Alevi culture has its own laws, doesn’t obey never rules he/she is punished in the name of society. The punishments are imposed equally to everyone. The history of Alevi culture is based on mythological background. These mythological narratives are updated every generation repeatly