Kamu Hastane Birlikleri: Sağlık Hizmetlerinin Piyasalaştırılmasında Bir İnşa ve Tasfiye Süreci

Abstract

İkinci basamak sağlık hizmetlerinin köklü biçimde dönüşümüne yol açan düzenlemelerden biri olarak Kamu Hastane Birlikleri (KHB), bu çalışmanın temel konusunu oluşturmaktadır. 2011 yılında oluşturulan KHB, 2017 Ağustos ayında yayınlanan 694 Sayılı KHK ile kaldırılmış ve hastanelerde eski yönetim yapısına yeniden dönülmüştür. Bu çalışmada Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu’nun ve buna bağlı birliklerin kapatılmasıyla sonuçlanan yönetimsel süreç, son dönemde yaşanan gelişmeler kapsamında yeniden ele alınmakta ve tasfiye sürecine giden yol hem literatürde yer alan çalışmalar hem de Sayıştay Raporları ışığında ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Dünya Bankası hedefl eri doğrultusunda, KHB ve döner sermaye işletmeleri yoluyla kısmi bir desentralizasyon oluşturulmuş; giderlerin büyük kısmı döner sermaye bütçelerinden karşılanmaya başlanmış; yeni yönetim kadrolarının oluşması ve taşeronlaşmanın hızlanması ile birlikte esnek istihdam ve performansa dayalı ödemelerle beraber yeni bir ücretlendirme modelinin ağırlık kazanmasına zemin hazırlanmıştır. Birliklerin tasfiyesi, ikinci basamak sağlık hizmetlerinin piyasalaştırılma sürecinin tamamlandığı ya da bu süreçten vazgeçildiği anlamına gelmemekte olup hastane birlikleri ile oluşturulmuş yapının yerine konabilecek araçlardan biri olarak şehir hastaneleri, analiz edilmesi gereken yeni bir sistem olarak önemli bazı çalışmalar tarafından ele alınmaya başlanmıştır.

: Public Hospital Unions (PHUs) as one of the regulations leading radical transformation in the secondary healthcare are the main argument of this study. PHUs were constituted in 2011, but closed in August 2017 by the Decree Law 694 and returned to the old governance structure. In this study, the governance process which is resulted with the abolishment of Public Hospitals Institution of Turkey and its units (PHUs) are tackled again by recent developments. This dissolution process is exposed by the literature and the reports of Chamber of Accounts. In the direction of World Bank targets, a partial decentralisation was achieved by the PHUs and their working capital enterprises. Most of the hospital expenditures started to be covered by the working capitals. The new management positions and subcontracting practices caused fl exible employment to be established in time. Also the performance-related payments gained weight in the wage system. The dissolution does not mean that the marketization process has been completed or given up. The “city hospitals” has been stared to be discussed in some studies as a new system which is a substitute for the old PHUs.