| dc.description.abstract | Onlarca farklı organizasyondan oluşan spor endüstrisini, daha detaylı incelemek adına otoriteler spor bilimciler farklı gruplara ayrılmaktadır. Park ve Queterman (2003) spor endüstrisini üç farklı şekilde sınıflandırmaktadır. Birinci sınıflandırma Pitts, Fielding ve Miller (1994) tarafından geliştirilen; ürün ve alıcıya göre sınıflandırma şeklidir. Bu sınıflandırmada spor endüstrisi; performans sınıfı, üretim sınıfı, özendirme sınıfı adı altında üç ana gruba ayrılmaktadır. Meek (1997) ise spor endüstrisini sektörlere göre sınıflandırmıştır. Bunlar, spor eğlence sektö- rü, spor ürün ve servis sektörü ve yardımcı organizasyonlar olarak adlandırılmaktadırlar. Son sınıflandırma Li, Hofacre ve Mahony (2001) tarafından geliştirilen spor aktivite modelidir. Bu modelde spor organizasyonları; spor aktivitesi üreten, bu aktivitelere ürün ve hizmet sağlayan ve bu aktivitelerle ilişkili ürün ve hizmetleri pazarlayan organizasyonlar olarak gruplandırılmaktadır. Spor organizasyonlarının ürün, hizmet ve hizmet süresi gibi hızlı değişimlere, teknoloji ve yönetim alanındaki gelişmelere ayak uydurabilmesi açısında inovasyon en önemli etkinliktir (Slack, 1997). Fakat başarılı ve sürdürebilir bir inovasyon uygulaması kâr gütmeyen devlet organizasyonlar açısından zor ve sıkıntılı bir süreçtir. Geçmişte devlet kurumlarındaki reform çalışmaları birçok araştırmacının ilgisini çekmiştir. Bu reformların çoğu özel sektördeki yönetim tekniklerinin ve uygulamalarının devlet sektörüne transfer edilmesi üzerine kurulmuş- tur (Huff, 2007). Thompson (1965) bürokratik kurumların değişimi ve inovasyonu ile ilgili bazı temel önerilerde bulunmuştur. Bunlar profesyonelleşme, özerklik, iletişimi güçlendirme, görev değişiklikleri, grup çalışmaları, ödül sisteminde modifikasyonlar ve yönetim uygulamalarında değişim olarak sıralanmaktadır. İnovasyon ve değişim kavramsal olarak bir bütünü ifade ederken (Lamberti, 2008), büyük düşünür Heraclitus değişimin, değişmeyen tek şey olduğunu ifade etmektedir (Laertius, 1969). Amaç: Bu çalışmada kamusal spor organizasyonlarında inovasyon desteği ve bireysel yaratıcılık değişkenlerinin, yönetim performansı, insan kaynakları yönetim performansı, kurumsal finansal performansı ve çalışanların iş performansı arasındaki ilişkiye aracılık etmedeki rolü araştırılmaktadır. Bir başka değişle ortaya konulan model ile yönetim performansı, insan kaynakları yönetim performansı, kurumsal finansal performansı, inovasyon desteği ve bireysel yaratıcılık değişkenleri, çalışanların performanslarını ne derece açıklamaktadır? Sorusuna cevap aramaktadır. Araştırmanın Önemi: Yönetim, motivasyon, inovasyon ve yaratıcılık teorilerinin ışığında gerçekleşen bu model çalışmasında, kurumsal inovasyon desteğinin ve bireysel yaratıcılığın yönetimsel, finansal ve çalışan performansı arasındaki etkile- şimdeki rolü test edilmektedir. Gelir amacı gütmeden topluma spor hizmeti ve eğitimi veren kurumlarda çalışan yönetici ve personelin iş performansları bu kurumların etkinliği ve sürdürebilirliği açısından büyük önem taşımaktadır. Gelir motivasyonu olmayan tüm organizasyonların temel kaynağı, çalışan personel ve yöneticilerin fiziksel ve bilişsel performansına bağlı olması bu çalışmanın sonuçlarını sadece spor organizasyonları açısından değil, kamu organizasyonları açısından önemli yapmaktadır. Örneklem: Türkiye genelindeki bulunan 54 Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu/Bölümünde (BESYO/B) ve 81 Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğünde(GH&SİM) çalışan yönetici ve personel bu çalışmanın evrenini oluşturmaktadır. Öncelikle Ortadoğu Teknik Üniversitesi Uygulamalı Etik Araştırma Merkezinden, Etik Kurul onayı alınmıştır. Evreni oluşturan 135 kurumdaki yöneticilere elektronik posta yoluyla çalışmanın kapsamı ve amacı anlatılmış ve anket uygulaması için izin istenmiştir. Çalışmaya katılmaya gönüllü olan 21 BESYO/B’den ve 23 GH&SİM’den, 721 adet geçerli anket toplanmıştır. Kurumsal gönüllülük yanında bireysel gönüllülüğünde esas alındığı bu çalışmada, anketler araştırmacı ve yardımcıları tarafından ortalama 20 dakika süren dağıt-topla metoduyla elde edilmiştir. Katılımcılar cinsiyetlerine göre ayrıldığında 241 (% 33.4) tanesi kadın, 477 (% 66.2) tanesi erkektir. Eğitim düzeyleri göz önüne alındığında en yüksek oran 263 (% 36.5) katılımcıyla “üniversite mezunu” olarak görülmektedir. BESYO/B’dan mezun olanların sayısı 352 (% 71) olup, bunlar bölümlerine göre Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği, 232 (% 33.1); Antrenörlük, 53 (% 7.4); Spor Yönetimi, 49 (% 6.8); Rekreasyon, 10 (% 1.4); Spor Bilimleri ve Teknolojisi, 8 (% 1.1) olarak sıralanmaktadır. Ayrıca çalışmaya katılanların % 66.3’ü çalışan (478) olarak en büyük grubu oluşturmaktadır. Bunun yanında katılımcıların % 10.3’ü (74) yönetici; % 9.3’ü (67) yardımcı yönetici; % 61’i (44) destek eleman olarak görülmektedir. Katılımcıların ortalama yaşı, 36. 6 ortalama meslek yaşı, 11.5; ortalama kurum çalışma yaşı, 8.6 olarak belirlenmiş- tir. Ölçüm Araçlar: Bu çalışma 3 aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşama çalışmada gerekli anketlerin geliştirilmesi, ikinci aşama pilot çalışmada tüm anketleri için doğrulayıcı faktör analizin yapılması, üçüncü aşama ise önerilen modelin test edilmesidir. Bu araştırmada için gerekli veriler 6 farklı anket yardımıyla toplanmıştır. Bunlar Bireysel Yaratıcılık Anketi, İnovasyon Destek Anketi, Yönetim Performansı Anketi, İnsan Kaynakları Yönetim Performansı Anketi, Finansal Performans Anketi ve Çalışan Performansı Anketi. Bu anketlerden Bireysel Yaratıcılık Anketi ve İnovasyon Destek Anketi dışındaki anketler araştırmacı tarafından bu çalışmada kullanılmak üzere geliştirilmiştir. Yapılan alan yazını taraması sonucunda bu çalışmada yer alacak farklı performans değişkenlerini ölçmesi için istenilen uygun Türkçe anketlere ulaşılamaması sonucunda, araştırılan temel sorulara cevap verebilecek anketlerin geliştirilmesine karar verilmiştir. Bu bağlamda öncelikle anketler için ayrı ayrı soru havuzları oluşturulmuş, anket maddeleri uzman görüşüne sunularak gerekli geri bildirimler alınmış, bu geribildirimler doğrultusunda içerik ve dil açısından gerekli düzenlemeler yapılmıştır. Anketler 160 kişilik homojen bir gruba uygulanmış ve açıklayıcı faktör analizi ile anketlerin alt boyutları belirlenmiş, herhangi bir boyuta yüklenmeyen maddeler ayıklanmıştır. İkinci aşamada on ikisi demografik olmak üzere toplam 86 maddeden oluşan anket evrenden seçilen 221 kişiye uygulanmış, AMOS 18 ile doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Üçüncü bölümde ise gönüllü 44 kurumdan gönüllü 721 kişiye uygulanan anketlerden elde edilen verilerle önerilen model yapısal eşitlik analizi ile test edilmiş ve sonuçlar sistematik bir şekilde ortaya konmuştur. Verilerin Analiz: Bu çalışmanın amacı kamu spor organizasyonlarında çalışan personelin performansını, inovasyon desteği ve bireysel yaratıcılık üzerinden açıklayan bir model geliştirip bu modeli test etmektir. Bu amaçla AMOS 18 paket programı yardımıyla Yapısal Eşitlik Modeli analizi uygulanmış, modelin de- ğerlendirilme aşamasında ise ki-kare, NNFI, CFI, RMSEA uyum indeksleri kullanılmıştır. İlk bölümde tüm ölçeklerin kullanılabilirliğini denetlemek, geliştirilen ölçeklerin geçerlilik ve gü- venilirliklerini ispatlamak adına örneklemden seçilen 15 kâr gütmeyen spor organizasyonunda çalışan 221 yönetici ve personel üzerinde bir pilot çalışma yapılmıştır. İkinci bölümde ise önerilen modelin test edilmesi yer almaktadır. Yapısal Eşitlik Modeli ile yapılan bu analizlerin sonuçları aşağıda yer almaktadır. Bulgular: Modelin tamamı için yapılan YEM analizi sonuçları- na bakıldığında, Bireysel yaratıcılık ve finansal performans arasındaki doğrusal ilişkinin; finansal performans ile çalışan performansı arasındaki doğrusal ilişkinin anlamlı düzey olmadığı saptanmıştır (p>.05). Öngörülen diğer tüm ilişkiler doğrusal ve anlamlıdır. Modelin nihai uyum indeksi, ?2 =139.9 ve df =26, NNFI=.96, CFI=.98, RMSEA=.79 olarak hesaplanmıştır. Bu sonuç uyum indekslerine göre kabul edilebilir düzeydedir (Browne ve Cudec, 1993). Önerilen model; inovasyon desteğine ait varyansın % 68’ini, bireysel yaratıcılığa ait varyansın % 0.7’sini ve çalışan performansına ait varyansın % 44’ünü açıklamaktadır. Tartışma ve Sonuç: Türkiye’de kamusal spor organizasyonları devlet kontrolü altında görev ve sorumluluklarını sürdürmeye devam etmektedirler. Fakat devlet sektörü denilince akla ilk gelen şey verimsiz ve çağdışı hizmet anlayışı gelmektedir (Doğar, 1997). Oysa hiç bir özel kurum devletin sahip olduğu muazzam kaynaklara sahip olamaz. Bu nedenle kâr gütmeyen spor organizasyonlarının topluma çağ daş hizmet sunabilmeleri için çevresel ve teknolojik değişime adapte olmaları ve yenilikçi bir anlayışı benimsemeleri gerekmektedir. (McNulty ve Ferlie, 2004). Aaker (1995). Bu tür organizasyonların değişim süreçlerini etkileyen nedenleri iki başlık altında toplamıştır. Birincisi toplumun bu alandaki ihtiyaçlarını karşılayabilmek, içinde olduğu sektörde ekonomik ve teknolojik avantaj elde etmek gibi çevresel faktörleri içeren dış baskılar, ikincisi ise hizmet kalitesini artırma, kendi kendini yönetebilen takım anlayışını geliştirmek ve esnek bir yönetim sistemine geçebilmek gibi faktörleri içeren iç baskılardır. Kamusal spor organizasyonları her ne kadar kaynak açısından hükümete bağımlı olsalar da, bu bağımlılıkları bu organizasyonların faydalılık ve üretkenliklerini artırmalarına çok büyük bir engel oluşturmamaktadır (Zucker, 1988; DiMaggio ve Powell, 1991; Meyer ve Rowan, 1991). Bu örgütlerin en güçlü yanlarını sahip oldukları insan kaynakları oluşturmaktadır. Bu amaçla öncelikle bu örgütlerde çalışan personelin kapasitelerinin en verimli şekilde ortaya koyabilmelerine olanak tanıyan yenilikçi kültürün kurum kültürü olarak benimsenmesi ve bu amacı destekleyen yönetim modellerinin uygulanması gerekmektedir. | en_US |
