Köylü Gazetesi’nin Girit Adası’nda Yaşanan Si-yasi ve Sosyal Olaylara Bakışı (1909)

Abstract

“Gazetesiz bir millet dilsiz bir insan gibidir” diyen Köylü gazetesi, İzmir'in hattâ ülkemizin fikir hayatında önemli bir ye-re sahiptir. İkinci Meşrutiyet'in ilanından sonra İzmir'de yayın-lanmaya başlamış ve yayın hayatı 14 yıl sürmüştür. Gazetenin sahibi, sonradan adliye nazırı olan Aydın mebusu İsmail Sıtkı Bey’dir. Gazetenin bütün işlerinden sorumlu müdür ise Meh-met Refet Bey’dir. Bugün, İzmir Millî Kütüphanesi'nde bulunan Köylü gazetesi koleksiyonunun ne yazık ki bütün sayıları mev-cut değildir. XIX. yüzyılın ilk çeyreğinden itibaren süregelmek-te olan Yunanistan’ın Girit’i ilhak etme teşebbüslerine Osmanlı Devleti’nin razı olmamasından dolayı “Girit Meselesi” baş gös-termiş ve bu durum aynı zamanda Avrupalı devletlerin müda-halesine de sebebiyet vermiştir. Köylü gazetesinin yayın hayatı-na başladığı 1909’da da Girit’teki siyasi durum belirsizliğini ko-rumuş ve adadaki İslam ahalisinin içinde bulunduğu olumsuz şartlar Anadolu’da geniş yankı bulmuştur. Bu çalkantılı dönem, adanın, 1913 yılında resmi olarak Yunanistan’a verilmesine ka-dar da devam etmiştir. Bu çalışmada, Köylü’nün, 1909 yılı sayı-larındaki “Girit Meselesi”ne dair yazılar incelenerek gazetenin konuya yaklaşımı ortaya konulmaya çalışılmıştır.

“The newspaperless nation is like a dull person”, says the newspaper Köylü, in the idea life of Izmir and even our co-untry has an important place. Newspaper Köylü started to be published in İzmir after the declaration of the Second Constitu-tion and its publication life lasted for 14 years. Ismail Sıtkı Bey, who later became a judicial attorney, a proprietor of the newspaper. Mehmet Refet Bey is the director responsible for all the work of the newspaper. Today, the collection of the newspaper Köylü in the National Library of İzmir, unfortuna-tely, does not have all the numbers. Since the first quarter of the nineteenth century, ongoing attempts by Greece to annex Crete have revealed the "Crete Issue" due to the opposition of the Ot-toman State. This situation also caused the intervention of the European States. In 1909, when the newspaper Köylü began broadcasting, the political situation in Crete was kept uncertain and the negative conditions of the people of Islam on the island caused wide repercussions in Anatolia. This turbulent period continued until the island was officially given to Greece in 1913. In this study, by using the numbers of Köylü Newspaper in 1909, "The Crete Issue" was examined and the approach of the newspaper Köylü to this issue was revealed.