Sınırlı bilgi, sınırlı iktidar: İskoç aydınlanması düşünürleri ve hayek özelinde inceleme

Abstract

Bilginin nasıl bir anlayışla ele alındığı, toplumsal kurumların oluşumu ve bu kurumların sınırlarını açıklaması bakımından önemlidir. Bilginin mutlak olmadığı, hiçbir kurum veya kişi tarafından kontrol edilemeyeceği düşüncesi, kendiliğinden gelişen toplumsal düzen fikrine yani hiçbir toplumsal oluşumun bir otorite tarafından bilinçli bir tasarımın sonucu oluşturulamayacağı düşüncesinin gelişimine katkı sağlamıştır. Francis Hutcheson, Adam Ferguson, David Hume ve Adam Smith gibi İskoç aydınlanması düşünürlerinin düşünceleri çerçevesinde gelişmeye başlayan kendiliğinden gelişen düzen fikri, insan zihninin sınırlılığını, kültürel, siyasal, sosyal ve hukuksal kurumların bir evrim sonucu geliştiğini kabul eder. İskoç aydınlanması düşünürlerinin çağdaş dönem temsilcisi olan Hayek de benzer görüşler geliştirmiş, toplumsal düzenin insanların eylemleri sonucunda oluştuğunu ancak bunların amaçlı ve bilinçli eylemlerin neticesinde gelişmediğini vurgular. Çalışmada kendiliğinden gelişen düzen fikri İskoç Aydınlanması düşünürleri ve Hayek’in görüşleri çerçevesinde değerlendirilecektir.

How is approach to information are important for the developments and limits of a social constitution. The idea of spontaneous social order that knowledge is not absolute and can not be controlled by any institution or person, contribute to social formation not occurs as a result of intelligent design by any authority. Spontaneous order was improved by the Scottish Enlightenment philosophers who is Adam Ferguson, David Hume and Adam Smith. These philosophers accepted limits of human mind and they claimed culture, politics, legal and social institutions compose the result of the end of evolution. Hayek, who was representing the Scottish Enlightenment in contemporary affirms, says social orders consist in human action but this actio n is not intentional and conscious. In this study will examine spontaneous order in the Scottish Enlightenment philosophers and Hayek’s idea.