Turizm Sektörünün Türkiye'nin Ekonomik Büyümesi Üzerindeki Etkisi: VAR Analizi Yaklaşımı

Abstract

Bir hizmet sektörü olan turizmin, tüm dünya genelinde çok büyük bir hızla gelisme gösterdigi görülmektedir. Bugün, tüm dünya hizmet ticaretinin yaklasık %30’unu turizm sektörü tek basına olusturmaktadır. Turizm bir sektörler kesiti oldugu için, diger bir deyisle bünyesinde irili ufaklı birçok hizmet sektörünü barındırdıgı için, ülke ekonomilerine katkısı tam olarak hesaplanamamaktadır. Bununla birlikte, ulusal ve uluslararası literatürde konuya iliskin olarak yapılan teorik ve ampirik çalısmalardan, turizmin ekonomik büyüme üzerinde olumlu bir etkisi oldugu da anlasılmaktadır. Buradan hareketle, bir turizm ülkesi olan Türkiye’de Heckscher ve Ohlin teorisine de uygun olarak, turizmin özellikle 1980 sonrası hızlı bir sekilde gelistigi ve uluslararası turizm sektöründe rekabetçi bir üstünlük elde edilmeye çalısıldıgı görülmektedir. Bu baglamda çalısmanın amacı, turizm ve ekonomik büyüme arasında uzun dönemli bir iliskinin olup olmadıgını test etmek ve bu sektörün ekonomik büyümeye iliskin olası katkısını ortaya koymaktır. Böylece, 1963–2004 yılları arasındaki turizm gelirleri ile GSMH’dan olusan degiskenlere ait zaman serisi, VAR modeli kullanılarak incelenmistir. Elde edilen ampirik sonuçlar, turizmin ekonomik büyüme üzerinde olumlu bir etki meydana getirdigini ve yapılan es bütünlesme testine göre de, her iki degisken arasında uzun dönemde karsılıklı bir iliskinin bulundugunu göstermektedir.

Tourism, a service sector, has shown a very rapid development throughout the world. Today, tourism sector accounts for the 30% of total world services trade on its own. Net contribution of tourism to the economies of countries cannot be calculated precisely in that tourism is a coalescence of sectors, that is, it embodies a number of large and small service sectors. Nevertheless, theoretical and empirical studies on this subject, in both national and international literature, have revealed that tourism has a positive effect on economic growth. Based on this consideration, it is seen that tourism in Turkey, which is a tourism country, developed rapidly especially after 1980 and tried to gain competitive advantage in international tourism sector, consistently with the Heckscher-Ohlin theory. In this context, the aim of this study is to test whether there is a long term relationship between tourism and economic growth, and to display the likely contribution of the sector to economic growth. Time series regarding the tourism receipts of 1963- 2004 and GNP have been analyzed through VAR model. The empirical findings obtained have shown that tourism has had a positive effect on economic growth, and the cointegration test has proved that there is a mutual relationship between the two variables in the long term.