Karagöz gazetesi örneğinde osmanlı mizahında ve karikatüründe Çanakkale deniz savaşları

Abstract

Bu çalışma, daha önce birçok açıdan ele alınmış olan Çanakkale Deniz Savaşlarını Osmanlı mizahındaki yansımaları açısından incelemeyi amaçla- maktadır. Belirtilen dönemde Osmanlı basınının mizah içerikli tek yayın organı olan Karagöz gazetesi, çalışmanın temel kaynağı durumundadır. Savaş duru- munun olağan dışı koşullarında bu gazete de yayınlarını diğer basın organları gibi Osmanlı karargâhından yapılan resmî açıklamalar çerçevesinde sürdür- mek zorunda kalmıştır. Ancak diğerlerinden farklı olarak savaşla ilgili gelişme- leri kendi mizah anlayışı içerisinde yorumlayıp yoğurduktan sonra okuyucu- larına aktarmıştır. İngiliz-Fransız birleşik filosunun Çanakkale istihkâmlarına düzenlediği ağır bombardımanları her defasında küçümseyip alaya alarak kamuoyuna moral ve güven duygusu aşılamaya çalışmıştır. Anlamlı mesajlar içeren karikatürlerini adeta bir psikolojik harp unsuru olarak kullanmıştır.

This study intends to analyse Dardanelles Maritime Campaign, which was already dealt in many aspects, in terms of reflections in Ottoman humour. As being the only media organ with humorous content in Ottoman press at the specified period, Karagoz newspaper is the main source of the study. In the ex- traordinary circumstances of warfare the newspaper also had to keep publica- tion in the framework of official statements made by the Ottoman headquarters as other media organs did. But unlike the others, it submitted war-related de- velopments to followers after having them rendered in its own sense of humour. By underestimating and insulting the allied naval bombardments of heavy for- tifications in Dardanelles, it endeavored to engrain moral and confidence in the public, simply used ironic comics as an element of psychological warfare.