Bazı sosyoekonomik etmenlerin Türkiye’de yükseköğretime katılım üzerindeki etkileri

Abstract

Bu çalışmanın amacı, yükseköğretimden yararlanan öğrencilerin bazı sosyoekonomik özelliklerinin (hanehalkı geliri, anne-babanın eğitim durumu, yerleşim yeri) dağılımı ile Türkiye’deki nüfusun aynı özelliklerinin dağılımının karşılaştırılması yoluyla bu etmenlerin yükseköğretimden yararlanma üzerindeki etkilerini belirlemektir. Araştırmanın verileri Cumhuriyet, Erciyes ve Hacettepe üniversitelerinde öğrenim gören 4910 öğrenciye uygulanan anket ve alanyazın taramasına dayalı olarak elde edilmiştir. Araştırma betimsel bir çalışmadır. Bu çalışmada şu sonuçlara ulaşılmıştır: (1) Gelire göre sıralı %20’lik Türkiye ve üniversite öğrencileri hanehalkı gruplarının yıllık kullanılabilir gelirlerinin yüzdelik dağılımları birbirine benzerdir ve yükseköğretime girişte gelir doğrudan belirleyici etkiye sahip değildir. (2) Yükseköğretimden yararlanmada anne-babanın eğitim düzeyi belirleyici bir etkendir. (3) Daha yüksek gelirli ve eğitimli ailelerin çocukları daha prestijli ve daha yüksek getirisi olduğu varsayılan alanlarda daha yüksek oranda temsil edilmektedirler. (4) Yükseköğretim sistemi çok büyük ölçüde kentsel yerleşim birimlerinden gelen öğrencilere (%92) hizmet etmektedir.

The purpose of this study is to determine the impact of some socio-economic factors (household income, parents& #8217; education, and parents& #8217; residential status such that of urban or rural) on higher education participation through the comparison of the socio-economic status of the students with the same status of the related population in Turkey. The data of the study were obtained through the administration of a questionnaire to 4910 first year university-level students at Cumhuriyet, Erciyes and Hacettepe universities and a thorough literature review. General results of the study are as follows: (1) Distribution of household income of Turkey and students& #8217; annual disposable income by quintiles are similar and household income is not a direct factor on higher education participation. (2) Educational status of parents is a determining factor in higher education participation. (3) Students whose parents are graduates of higher levels of education and income are over-represented in the programs that are assumed to be prestigious and high income generating. (4) Higher education institutions serve to students coming from urban areas to a great extent (92%).