Kamu personeli seçme sınavı öncesinde öğretmen adaylarının stres düzeyleri

Abstract

İnsan vücudunun herhangi bir sisteme verdiği özgün olmayan karşılık” olarak Hans Selye’n in tanımladığı stres (1); kaygı, huzursuzluk, gerilim gibi psikolojik veya alerji, çarpıntı, baş ağrısı gibi bedensel tepkilere de yol açarak insan performansını azaltmaktadır. (2). Çalışmamızın amacı, Türkiye’deki devlet üniversitelerinde öğretmenlik ile ilgili alanlarda öğrenim gören son sınıf öğretmen adaylarının KPSS öncesindeki stres düzeylerini ve belirtilerini araştırmaktır. Veriler, 2008-2009 eğitim-öğretim yılında 42 devlet üniversitesindeki Eğitim Fakülteleri ve Beden Eğitimi ve Yüksek Okullarının öğretmenlik bölümlerinde öğrenim gören 3869 öğretmen adaydan toplanmıştır. Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları Pehlivan tarafından yapılan anket baz alınarak, ve uzmanların görüşleri doğrultusunda öğretmen adaylarına yönelik olarak bilgi formuyla birlikte bu anket 2009 Haziran ayı içinde, sınavdan önce uygulanmıştır. Bu anketin güvenirliliği, (Crombach Alpha) 0.881 olarak bulunmuştur. Verilerin çözümlenmesinde SPSS 14.0 paket programı kullanılmıştır. Bu çalışmanın sonuçları; öğretmen adaylarında uykusuzluk, gerginlik, sürekli endişe, yorgunluk, uyuma isteği, başaramama duygusu şeklinde birtakım stres belirtilerinin yüksek düzeyde ortaya çıktığı; bunlara ek olarak yetersizlik duygusu, baş ağrısı gibi belirtilerin de orta seviyede olduğu görülmüştür. Ayrıca X2 ve t-testi analizleri, beden eğitimi bölümü öğrencilerinin eğitim fakültesinin diğer bölümlerinden anlamlı şekilde düşük stres seviyesine sahip olduğunu göstermektedir. Yaş ve cinsiyet faktörüne bağlı stres seviyesinde anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Ayrıca, Üniversite ve alan memnuniyetinin M.E.B. öğretmen atamalarının ve araç-gereç yeterlilik düzeylerinin stres belirtilerinin ortaya çıkmasında ve derecesinde etken olduğu görülmüştür. Bu bağlamda öğretmen adaylarının KPSS’ den dolayı yüksek derece de stres belirtileri gösterdikleri ve yeterince stresin üstesinden gelemedikleri düşünülmektedir. .

Stress which is described by Hans Selye as & #8220; non-original reaction of human body against any system& #8221; may decrease human performance by causing psychological reactions such as; anxiety, discomfort or stress and physical reactions as allergy, tachycardia and headache. In this study, our concern is to determine stress levels and indications of teacher candidate students studying at 4th grade of any department of Education Faculties in Turkey Universities that are going to enter KPSS. The data is obtained in 2008-2009 education period from 3869 students studying at Physical Education Departments of Education Faculties and Vocational Schools in 42 Public Universities. Validity and reliability studies are based on survey conducted by Pehlivan and by the ideas of experts, a survey for students is constituted and it is applied in January 2009 to students before the exam. Reliability of this survey is found to be (Crombach Alpha) 0.881. In analysing the data, SPSS 14.0 package programme is used. In the result of the study, it is found out that; some stress indications such as sleeplessness, stress, continuous anxiety, fatigue, wish for sleeping and feeling of failing to satisfy are observed in higher levels whereas indications such as inadequacy, head ache are found to be in medium level. Besides, X2 and t-test revealed that stress levels of students at physical education department of Education Faculties is considerably less from those of other students studying in different departments in the same faculty. Considerable differences are found in stress level based on age and gender factor. Additionally, it is found out that University and Department Satisfaction levels, MEB (Ministry of National Education) assignments and equipment adequacy levels all have effect on stress indication& #8217; s level and their revealing.