Türk halk şiiri örneklerinin fonetik-semantik ilişkisi ve Türkçe eğitiminde halk şiirinden yararlanma

Abstract

Kaynağını halkın yarattığı kültür ve geleneklerden alan halk şiiri, İslamiyet öncesi sözlü edebiyatın devamıdır. Yüzyıllar boyu kuşaktan kuşağa, halkın dilinde yer alıp, halkın duyguları ile beslenen halk şiiri örnekleri, edebî yönden son derece önemli örneklerdir. Bu sade ve duygu yüklü şiirlerin, fonetik ve semantik yönlerinin birbirleriyle ilişkisi, ses özelliklerinin anlamın oluşmasına ve duyguya etkisi vardır. Lirizm yönü güçlü olan halk şiiri örneklerinin İlköğretim Türkçe ders kitaplarında bulunması, öğrencilerin dil becerilerini geliştirilebilir. Bu çalışmada, halk şiiri örnekleri, eğitimde yeniden yapılandırma yaklaşımına uygun olarak fonetik-semantik ilişkili şiir inceleme yöntemi ve betimsel yöntemle incelenmiştir. Şiirlerdeki, sözcükler fonetik-semantik ilişkili olarak incelenmiştir. Fonetik bakımından incelemede kelime puanlama tablosuna göre sözcüklerde bulunan seslerin özelliği ve aldıkları puanlar incelenmiştir. Semantik açıdan incelemede sözcüklerin aldığı puanların anlamla ilişkisi yorumlanmaya çalışılmıştır. İncelenen halk şiiri örneklerinin duygu yönünden güçlü şiirler olduğu, bu yönüyle İlköğretim Türkçe ders kitaplarında yer almalarının faydalı olacağı düşünülmüştür. Sonuç olarak; ilköğretim Türkçe ders kitaplarında halk şiiri örneklerinin bulunmaması bir eksikliktir. Bu sebeple Türkçe eğitiminde, halk şiirinden yararlanılamamaktadır. Türkçe eğitiminde halk şiiri örnekleri, sadelik ve duygu yönünden öğrencilerin dil becerilerini geliştirebilecek örneklerdir. Bu sebeple, Türkçe ders kitaplarında bu örneklere yer verilmelidir.

Folk poetry whose source is the culture and traditions created by its people is the continuation of oral literature of pre-Islamic era. Throughout the centuries, samples of folk poetry have been orally transferred from generation to generation by people and they have become highly important samples of literature. The phonetics-semantics relationships and sound relations in these simple and emotion-filled samples of poetry have important influence in the expression of meanings and emotions. The folk poems having strong lyricism, if included in elementary school Turkish language course books, may contribute to the development of linguistic skills of students. In the present study, the samples of folk poetry were investigated in line with the constructivist approach in education in terms of their phonetics-semantics relations by means of descriptive method. The words in the samples were investigated in terms of their phonetics-semantics relationships. While phonetically investigating, the characteristics of the sounds in the words and the scores they obtained were examined according to word scoring table. In semantic analysis, the relationships of the scores obtained by words with the meaning were interpreted. It was concluded that the samples of folk poetry examined in the present study are emotionally rich and their inclusion in elementary school Turkish Language course books will benefit students. As a conclusion, lack of the samples of folk poetry in Turkish Language course book is a deficiency that should be addressed. Hence, such samples should be included in Turkish Language course books to help students to improve their language skills.