Bulgaristan göçmenlerinin işgücü piyasasına uyum biçimlerinin karşılaştırmalı analizi

Abstract

Türkiye Cumhuriyeti coğrafyası kuruluşundan itibaren siyasi ve iktisadi göçler tarihi olmuştur. Bu süreç içerisinde göç hareketleri genellikle Balkan ülkeleri ile gerçekleşmiştir. Türkiye’ye yönelen göç hareketlerinin en yoğun ve en sık yaşandığı Balkan ülkesi ise Bulgaristan’dır. Bu göç hareketleri arasında 1989 yılında Bulgaristan’dan Türkiye’ye yapılan göç hareketi önemli ve farklı bir yere sahiptir. 1989 yılı Türkiye’si göz önünde bulundurulduğunda bu göçün önemli iktisadi, politik ve mekansal boyutları söz konusudur. Bu çalışma, Türk azınlığa karşı uygulanan asimilasyon politikaları sonucunda 1989 yılında ve sonrasında Türkiye’ye göç etmek zorunda kalan Bulgaristan Türklerinin, Türkiye’ye göç sürecinde ve sonrasında yaşadıkları genel olarak iktisadi ve özel olarak işgücü piyasasındaki bütünleşme süreçlerini incelemek ve analiz etmek amacıyla tasarlanmıştır. Türkiye ekonomisi Cumhuriyet tarihi boyunca işgücü piyasasında zaman zaman görülmedik düzeylere varan dengesizliklerin yanı sıra genel olarak yüksek oranlı işsizlik oranları ile karşı karşıya kalmıştır. İşsizlik doğrudan ekonomik işleyiş ile ilişkili olmakla beraber, dolaylı olarak bir dizi etkenin de bunda rol oynadığı düşünülebilir. Bu etkenlerden biri de farklı grupların davranış ve alışkanlık biçimleridir. Nitekim bu davranış ve alışkanlık biçimlerindeki farklılıklar, göç edenler ve yerli halkın işgücü piyasasına dahil olma biçimlerini etkilemektedir. Bir diğer etken, grupların eğitim düzeyleri ve beşeri sermayenin niteliğidir. Türkiye’de tarım ve sanayi sektöründen giderek hizmetler sektörüne doğru kayan istihdam ve göçmenlerin yeni bir ülkede tutunabilmek için her işi yapmaya razı olmaları gibi nedenlerle, göçmenlerin yerli işçilerin çalışmak istemedikleri, vasıfsız işleri içeren sektörlerde yoğunlaşma eğilimindedir. Bu durum, göçmenlerin piyasada işgücü arzı eksikliği yaşanan sektörlerde yoğunlaşmasına neden olmaktadır. 1989 ve sonrasında sayıları 500.000’i geçen Bulgaristan göçmenlerinin Türk işgücü piyasasındaki istihdam sürecine etkisinin önemli olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmada, göçmenlerle ilgili TÜBİTAK destekli bir projeden anket yolu ile üretilmiş olan işgücü piyasası verileri, TÜİK tarafından yayınlanan verilerle karşılaştırılarak göçmen grubunun işgücü piyasasındaki davranışlarının Türkiye genelinden farklı olup olmadığı ortaya konmaya çalışılacaktır.

The geography of Turkish Republic has been witnessed political and economic migration since the foundation of the Republic. In this process, migration flows to Turkey has been from Balkan countries. Among the migration movement to Turkey, the most frequent and mass migration flows realized from Bulgaria. The migration from Bulgaria to Turkey in 1989 is different from the other migration waves because of its size, cause and consequences. This migration has several important dimensions such as economic, political and spatial that should be examined closely. This study aims at to explain and analyse the economic integration and behaviour in the labour market of the Turkish migrants who had to migrate because of harsh assimilation policies of Bulgarian state. Historically, Turkish economy has experienced deep imbalances in labour market as well as having high unemployment rate. Unemployment is directly related to the economic structure and mechanism but other factors such as being forced migrant group may affect being employed or unemployed. Forced migrants in general search forjob without considering wages and quality of work to survive. Therefore, this behaviour may affect the integration of forced migrants to labour market. Another effect might be observed in terms of education level and human capital. Turkish economy has been transformed from agricultural economy to service sector economy without creating industrial employment. Thus, forced migrants mainly have been employed in jobs paying low wages that were not compatible with their skills and educational levels. This situation leads to that migrants have been forced to the sectors that suffer lack of labour supply. Considering these factors, it can be thought that the migration wave in 1989 and after exceeding 500.000 people had considerable impact on the Turkish labour market. This study analyzes and compares the labour market characteristics of Turkish migrant from Bulgaria and general labour market characteristics of Turkey. For his purpose, the data that is produced by TUBÎ TAK supported project about migrants is used to compare the data produced by TUIK for the Turkish labour market.