Osmanlı Belediyeciliğinin Dönüm Noktası: 1877 Tarihli Vilâyât Belediye Kanunu

Abstract

Türkiye’de yerel yönetim tarihinin 1855yılında Şehremanetinin İstanbul’da kurulması ile başladığı bilinmektedir.O dönemde başkenttebelediye teşkilatının kurulmasını takiben süreçvilayet nizamnameleri ile taşrada da belediyelerin kurulması ile devam etmiştir. Tarihimizin ilk anayasası olan 1876 tarihli Kanun-u Esasiile belediyeler anayasal kuruluş olma niteliğini kazanmıştır. Kanun-u Esasinin 112. maddesinde belediyeler düzenleme konusu yapılmış vebelediyeler hakkında özel kanun çıkarılacağı hüküm altınaalınmıştır. Anayasa’nın amir hükmünün gereği,1877 yılında “Dersaadet Belediye Kanunu” ile “Vilâyât Belediye Kanunu” nun Meclisi Umumi tarafından kabul edilmesi ile yerine getirilmiştir. Bu çalışmada 5 Ekim 1877 (27 Ramazan 1294) yılında yürürlüğe giren “Vilâyât Belediye Kanunu”öngördüğü belediye yapısı; görevleri, organları, organlarının işbaşına gelmeyöntemleri, personeli ve mali kaynakları gibikonular bağlamında tanıtılmaktadır.Söz konusu inceleme kanunun orijinal metni üzerinden yapılmış, ayrıca dönemi anlatan ilgili literatürden de yararlanılmıştır. Bunların yanında tarihimizin ilk belediye kanunu olan bukanunun oluşturduğu belediye yapısı yerigeldiğindedeğerlendirmeyetabi tutulmuştur.