Eğitim Örgütlerinde Örgütsel Güven ile Örgütsel Adalet, Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişkiler: Bir Meta-Analiz Çalışması

Abstract

Bu araştırmanın amacı, eğitim örgütlerinde örgütsel güven ile örgütsel adalet, örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkilerin ortalama etki büyüklüğünün belirlenmesidir. Bu amaç doğrultusunda, 1997-2020 yılları arasında, belirtilen ilişkileri belirlemeye dönük çalışmaların meta-analizi yapılmıştır. Meta-analiz çalışmasına öğretmenlerin örgütsel güven ve örgütsel adalet algıları arasındaki ilişkiler açısından 34 (Ntoplam=17.271), örgütsel güven ve örgütsel bağlılıkları açısından 35 (Ntoplam=15.874), örgütsel güven ve örgütsel vatandaşlık davranışları açısından 27 (Ntoplam=14.991) araştırma dâhil edilmiştir. Araştırmada, bu değişkenleri alt boyutları ile inceleyen çalışmaların da meta-analizi yapılmıştır. Meta-analize dâhil edilen çalışmalar Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Çin, Endonezya, Hollanda, İran, İsrail, Kanada, Kuveyt, Malezya, Pakistan, Tayland, Tayvan ve Türkiye’de gerçekleştirilen araştırmalardan oluşmaktadır. Yayım yanlılığı için incelenen huni saçılım grafikleri, Duval ve Tweedie kırp ve doldur yöntemi, Orwin Güvenli N analizi ve Egger regresyon testi, meta-analizde yayım yanlılığının olmadığına işaret etmektedir. Rastgele etkiler modeline göre gerçekleştirilen etki büyüklüğü analizlerinde, Fisher ɀ katsayısı kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, örgütsel güven ile örgütsel adalet arasındaki ilişkinin ortalama etki büyüklüğünün yüksek, örgütsel güven ile örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık arasındaki ilişkilerin ortalama etki büyüklüğünün orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Meta-analiz çalışmasının sonuçları, bu ilişkilerin öğretim kademesi (ilköğretim, ortaöğretim), çalışma türü (makale ve lisansüstü tez) ve yıl (2010 ve öncesi, 2011-2015, 2016 ve sonrası) alt grupları açısından farklılaşmadığını, araştırmaların gerçekleştiği ülkeler (Amerika, Avrupa, Asya ve Avrasya) açısından örgütsel güven ile örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık arasındaki ilişkilerin istatistiksel olarak anlamlı düzeyde farklılaştığını göstermektedir.

The purpose of this study is to determine the mean effect sizes of the relationship of organisational trust with organisational justice, organisational commitment, and organisational citizenship behaviours in educational organisations. In accordance with this purpose, a meta-analysis was conducted that included studies published between 1997 and 2020 with regard to the specified relationships. In total, 34 studies (Ntotal = 17,271) were included in the meta-analysis concerning the relationship between teachers’ organisational trust and organisational justice perceptions, 35 studies (Ntotal = 15,874) for the relationship between organisational trust and organisational commitment, and 27 studies (Ntotal = 14,991) for the relationship between organisational trust and organisational citizenship behaviours. The meta-analysis also included studies that examined these variables in terms of their sub-dimensions. The included studies consisted of researches conducted in the United States (USA), China, Indonesia, the Netherlands, Iran, Israel, Canada, Kuwait, Malaysia, Pakistan, Thailand, Taiwan, and Turkey. The examination of funnel plots, Duval and Tweedie’s Trim and Fill technique, Orwin’s Fail-Safe N analysis, and Egger’s regression test confirmed an absence of publication bias. Fisher’s coefficient was used for effect size analyses performed using a random-effects model. The mean effect size of the relationship between organisational trust and organisational justice was determined to be at a high level, whereas the relationship of organisational trust with organisational commitment and organisational citizenship were at a moderate level. The results of the meta-analysis also showed that these relationships did not differ in terms of the sub-groups of grade-level (primary to lower secondary or upper secondary), study-type (article or graduate thesis), or study-year (2010 or before, 2011 to 2015, and 2016 or after), but the relationship of organisational trust with organisational commitment and organisational citizenship significantly differed in terms of country groups (America, Europe, Asia, and Eurasia). © 2021 Turkish Education Association. All rights reserved.